ฉบับที่..3.. ปีที่.. 2.. วันที่.. 12..เดือน .. กรกฎาคม ..พ.ศ.. ..2547
เตือนการระบาดของหอยเชอรี่
สถานการณ์การระบาดของหอยเชอรี่พบอย่างต่อเนื่อง มักเกิดการระบาดของหอยเชอรี่กัดทำลายต้นกล้าหรือปักดำใหม่ ๆ และใกล้บริเวณเขตชลประทาน คลองส่งน้ำ แหล่งน้ำธรรมชาติมีน้ำไหล ห้วย หนอง คลองบึง แม่น้ำ บ่อน้ำตื้น พื้นที่มีน้ำท่วมซ้ำซาก และบริเวณที่เคยมีการระบาดของหอยเชอรี่ของปีที่แล้ว ลักษณะการทำลายต้นกล้าของหอยเชอรี่ซึ่งอยู่ระยะข้าวใบอ่อน ๆ กัดกินแล้วส่งเข้าในช่องปากกล้ามเนื้อรอบ ๆ มีฟันแหลมขยับไปมาบนอาหารมีฟันจำนวนหลายร้อยซี่เรียงกันเป็นแถวขวาง มีรูปร่างและขนาดแตกต่างกันระหว่างซี่ฟันตรงกลางและริม มีจำนวนซี่ฟันแตกต่างกันแล้วแต่ละชนิด ซึ่งใช้ในการจำแนกชนิดหอยด้วย หากไม่มีต้นข้าวหอยเชอรี่ก็จะกินพืชน้ำอื่น ๆ ที่อ่อนนิ่ม เช่น แหน แหนแดง จอก ผักบุ้ง ผักกะเฉด สาหร่ายต่าง ๆ ยอดอ่อนผักตบชวา ต้นหญ้าที่อยู่ริมน้ำ รวมถึงซากพืช ซากสัตว์ที่เน่าเปื่อยในน้ำที่อยู่ใกล้ตัวหอย สามารถกินได้รวดเร็ว เฉลี่ยวันละ 50 เปอร์เซ็นต์ของน้ำหนักตัว และกินได้ตลอด 24 ชั่วโมง ชอบหลบแดดในวันแดดจัดใต้ร่มเงา พืชน้ำต่าง ๆ อาศัยบริเวณโคนต้นไม้ใหญ่ริมน้ำข้าง ๆ คันนา
ลักษณะทั่วไป
เป็นหอยฝาเดียว รูปร่างค่อนข้างกลมใหญ่ เปลือกเรียบมีฝาปิด (Opercalum) เป็นแผ่นแข็งสีน้ำตาลเข้มและใส ตัวหอยสามารถหลบเข้าอยู่ภายในเปลือก (Shell) แล้วปิดฝาเพื่อป้องกันอันตราย มีรูปร่างคล้ายหอยโข่งไทย แต่ต่างกันที่สี มีเปลือกบาง และมีร่องลึกกว่า วงปากจะกลมกว้างกว่าหอยเชอรี่ หากจำแนกด้วยตาเปล่าเป็น 2 พวก คือ

1. หอยเชอรี่มีเปลือกสีเหลืองปนน้ำตาล เนื้อและหนวดสีเหลือง
2. หอยเชอรี่เปลือกสีเขียวเข้มปนดำ และมีแถบสีดำจาง ๆ พาดตามความยาว เนื้อและหนวดมีสีน้ำตาลอ่อน การหมุนของเปลือกจะเป็นเกลียววนขวา

การเคลื่อนที่ของหอยเชอรี่โดยใช้เท้าที่ยืดยาวหรือกว้างแบนใช้คืบคลาน ถ้าถูกรบกวนจะหดลำตัวเข้าภายในเปลือก ลอยตัวตามกระแสน้ำไหล มีหนวดใช้สัมผัสและรับความรู้สึก บนแผนปากจะมีหนวดเส้นเล็กยาวข้างละหนึ่งเส้น ถัดออกมาจะมีตาเล็ก ๆ ตั้งอยู่บนก้านตา ภายในปากจะมีกรามขนาดใหญ่หนึ่งคู่ใช้กัดกินอาหาร ถัดจากกรามเข้าไปภายในเป็นฟันซี่เล็ก ๆ สีแดงเรียงซ้อนกัน 5 แถว มีหน้าที่บดอาหาร อายุหอย 3 เดือน ผสมพันธุ์กันขยายเพิ่มประชากรได้ตลอดเวลา

วงจรชีวิตหอยเชอรี่

กลุ่มไข่ ยาว 2-3 นิ้ว ใช้เวลา 5-15 วันจะฟักเป็น ลูกหอยเกิดใหม่
อายุ 3 เดือน จะโตเป็นแม่พันธุ์พ่อพันธุ์หอย ยาว 8.3 ซม. น้ำหนักเฉลี่ย 165 กรัม
ในฤดูแล้งหอยจะหลบฝังตัว จำศีล 3-4 เดือน เมื่อมีฝนตกใหมหรือมีน้ำ ก็กลับเจริญเติบโตหากินอาหารได้อีก

   
การป้องกันกำจัด

1. วิธีกล - ใช้ตาข่ายไนลอนผืนใหญ่ปูลงบนพื้นที่นาที่คราดใหม่ ๆ ล่อด้วยยอดมะละกอหรือพืชที่มียางวางเป็นหย่อม ๆ ทิ้งไว้ 2-3 วัน แล้วยกตาข่ายไนล่อนที่มีหอยขึ้นไปทำลายหรือไปใช้ประโยชน์ต่อไป
2. ชีววิธี - ศัตรูธรรมชาติ
- มีนกปากห่าง นกอีลุ้ม นกเป็ดน้ำ และศัตรูธรรมชาติบางชนิด เช่น ด้วงดิ่ง แมลงดานา หิ่งห้อยกินกลุ่มไข่หอยเชอรี่
- อนุรักษ์ศัตรูธรรมชาติ ให้ลดการใช้สารเคมีใช้วิธีกลแทน นำหอยไปใช้ประโยชน์
3. ใช้การปราบต่อเนื่องทุกปีมีกิจกรรมใช้ประโยชน์จากหอยทุกวันทุกสัปดาห์ต่อเนื่องชัดเจนในกลุ่มชุมชนที่มีปัญหาหอยเชอรี่ทำน้ำหมักหอยเชอรี่
4. ใช้สารเคมี เป็นวิธีสุดท้ายเท่านั้น เช่น คอปเปอร์ชัลเฟต (จุนสี) นิโคลซาไมด์ 25% อีซี (บลูไซด์) อัตราใช้ตามคำแนะนำข้างขวด


สรุป
ใช้วิธีกลร่วมกับวิธีรณรงค์ปราบหอยเชอรี่อย่างต่อเนื่องดีที่สุด เช่น กิจกรรมปราบหอยเชอรี่รายวัน
ให้ตระหนักในใจว่า "วันนี้คุณปราบหอยแล้วหรือยัง"

 

ที่มา ศักดา ศรีนิเวศน์ การจัดการหอยเชอรี่ กรมส่งเสริมการเกษตร (2544)

กลับหน้ารวมข่าว